Stresin Vücudunuza Olan Zararları Nelerdir?
Finansal sorunlar veya ilişki problemleri yaşıyorsunuz, trafikte beklerken önemli bir toplantıya geç kaldınız ve dakikaları sayıyorsunuz. Beyninizdeki küçük bir kontrol kulesi olan “hipotalamus”unuz, stres hormonlarını gönderme kararı veriyor. Kalp atışlarınız artıyor, nefesiniz hızlanıyor ve kaslarınız harekete geçmeye hazır hale geliyor. Bu tepki, sizi acil durumlarda kendinizi koruyabilmeniz için tasarlanmış olan doğal bir tepkidir. Ancak, stres etkenleri ve tepkileri devam ettiğinde kronik stres ortaya çıkar ve günden güne sağlığınız ciddi riskler altına girer.
Kronik Stres Sağlığınızı Tehlikeye Sokar
Vücudun strese tepki sistemi, genellikle kendi kendini sınırlar. Algılanan tehdit geçtikten sonra hormon seviyeleri normale döner, adrenalin seviyeleri düştükçe vücut sistemleri düzenli faaliyetlerine devam ederler. Ancak stres etkenleri sürekli mevcut olduğunda; anksiyete denilen kaygı bozukluğu, depresyon, sindirim problemleri, baş ağrısı, uyku problemleri, kilo alma, hafıza ve konsantrasyon bozukluğu ortaya çıkar.
Stres ile birlikte gerilen kaslar uzun süre gergin olarak kaldığında omuz, boyun ve baş bölgesinde kronik kas gerginliğine sebep olur.
Stres hormonları kan damarlarını sıkıştırır, kan basıncının yükselmesine neden olur. Kalp atışının artması ve yüksek kan basıncı, kalp damarlarına zarar vererek kalp krizine neden olabilir.
Stres nefes almayı zorlaştırır. Sağlıklı bir insan için bu ciddi bir problem olmasa da, astım veya amfizem gibi akciğer hastalığı olan kişiler için riskli bir durumdur.
Stresli olduğunuzda, normalden daha fazla ya da az yiyecek tüketirsiniz. Daha fazla ya da yanlış beslenme, alkol veya tütün kullanımı gibi alışkanlıklar mide ekşimesi veya reflüye neden olur. Yine stres kaynaklı yorgunluk, mide rahatsızlıklarının şiddetini arttırabilir.
Beyniniz, midenizdeki hislere karşı daha duyarlı hale gelir. Strese tepki olarak mide bulantısı ve hatta mide ağrısı oluşabilir. Stres şiddeti yeterince yüksekse kusmaya sebep olabilir. Stres kronikleşirse, ülser meydana gelebilir.
Stres, sindirimi ve bağırsaklardan hangi besinlerin emiliminin yapılacağını etkiler. Bunun yanı sıra, yemeğin vücudunuzda ne kadar hızlı hareket edeceğini de etkilidir. İshal veya kabızlığa sebep olduğu da görülmektedir.
Ergen bireyler üzerinde yapılan bir çalışmada, uykusuzluk belirtileri olanların, boşanma oranları yüksek ailelerden gelmiş, aileleriyle zayıf ilişkileri olan ve ebeveynlerinde tıbbi veya psikolojik hastalık olan kişiler olduklarını bildirilmiştir. Üniversite öğrencileri arasında yapılan başka bir çalışmada ise ailesel, akademik ve sosyal olayların uykusuzluk üzerindeki etkisi değerlendirilmiş, özellikle ailesel ve akademik stres alanlarındaki yüksek stres düzeylerinin birbiriyle etkileşerek uykusuzluğa neden olduğu saptanmıştır.
Tüm bu sebeplerden dolayı, kaliteli ve huzurlu bir yaşam sürebilmek için hayatınızdaki stres etkenleri ile baş etmenin sağlıklı yollarını öğrenmek çok önemlidir.
Kaynaklar
- Bernert RA1, Merrill KA, Braithwaite SR, Van Orden KA, Joiner TE Jr. Family life stress and insomnia symptoms in a prospective evaluation of young adults. J Fam Psychol. 2007 Mar;21(1):58-66.
- Martikainen K, Partinen M, Hasan J, Laippala P, Urponen H, Vuori I. The impact of somatic health problems on insomnia in middle age. Sleep Med. 2003 May;4(3):201-6.
- Mai E, Buysse DJ. Insomnia: Prevalence, Impact, Pathogenesis, Differential Diagnosis, and Evaluation. Sleep Med Clin. 2008;3(2):167-174.
- Murata C, Yatsuya H, Tamakoshi K, Otsuka R, Wada K, Toyoshima H. Psychological factors and insomnia among male civil servants in Japan. Sleep Med. 2007 Apr;8(3):209-14. Epub 2007 Mar 21.
- http://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/stress-your-health.html
- http://www.apa.org/helpcenter/stress.aspx
- http://www.heart.org/HEARTORG/HealthyLiving/StressManagement/FightStressWithHealthyHabits/Fight-Stress-with-Healthy-Habits_UCM_307992_Article.jsp
- http://psycnet.apa.org/record/1997-43524-006
- https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/154079699602100302
- https://www.nimh.nih.gov/health/publications/stress/index.shtml
- https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/stress-management/in-depth/stress/art-20046037
- https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/stress-management/in-depth/art-20050987
- http://www.health.harvard.edu/staying-healthy/understanding-the-stress-response
