Sonsuz Sağlığın ve Yaşamın Sırrı Propolis

Propolis Nedir? Propolis, arıların bitkisel kaynaklardan topladığı maddelerle ürettikleri yapışkan reçinemsi bir arı ürünüdür. Anti-oksidan, anti-bakteriyel, anti- fungal ve anti-viral etkileri sebebiyle kovan içinin steril tutulması, açıklıkların ve içeri giren yabancı maddelerin yalıtılması, dolayısı ile kovanın korunması amacıyla kullanılır.

Propolis’in İnsanlık Tarihindeki Yeri ve Önemi 

Propolis mucizevi özellikleri nedeniyle antik çağlardan beri birçok amaçla kullanılmıştır. Hatta Antik Mısırlılar ona ‘sonsuz sağlığın ve yaşamın sırrı’ demişlerdir. Arılar kovan içine giren işgalcilerin çürümesini önleyerek kovan içinde zararlı maddelerin oluşmasını engellemek amacıyla onları propolis ile kaplarlar. Mısırlılar da arılardan öğrendikleri bu yol ile propolisi mumyalama malzemesi içinde kullanmışlardır. Antik Yunanda Hipokrat, umutsuz denilecek yaraların iyileştirilmesinde kullanılmasından bahsetmiştir.

Son yıllarda birçok bilimsel çalışma ile propolisin etkileri ortaya konulmuştur. Bu etkilerin başında anti-oksidan, anti-kanser, anti-enflamatuvar, bağışıklığı düzenleyici (immun modülatör), anti- viral, anti-bakteriyel ve anti-fungal etkileri gelmektedir. Kanserle savaş, bağışıklığın güçlendirilmesi, ülser, böbrek taşı tedavisi, hasarlı dokuların yenilenmesi gibi pek çok farklı alanda faydaları bildirilmiştir. Kanser tedavisinde ilaç direncinin kırılmasını sağlayabildiği ve tedavi etkinliğini arttırdığı gösterilmiştir. Ayrıca antioksidan etkileri sayesinde de kardiyovasküler hastalıklar, diyabet ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklara karşı da koruma sağladığı belirtilmektedir.

Propolis bu etkinliklerini büyük oranda içeriğinde bulunan kafeik asit, krisin ve quercetin gibi biyoaktif fenolik bileşikler ile göstermektedir. Birçok fenolik maddenin bir arada bulunması ile tek başına belirli etkiler gösteren bu moleküller bir çok farklı hücresel mekanizma üzerinden etki gösterebilmektedir. Ayrıca bazı bu moleküller bir arada bulunduğunda sinerjik etki göstererek daha büyük etkinlik gösterebilirler. Arılar bu biyoaktif maddeleri kovanın çevresindeki bitki örtüsünden temin eder, dolayısı ile farklı bölgelerden elde edilen propolislerin içeriği ve maddelerin oranları farklılık göstermektedir. Farklı tip propolislerin de farklı özellikleri veya üstünlükleri olabilir. Örneğin Güney Amerika ve Asya’da yeşil veya kırmızı propolis elde edilirken, Avrupa ve ülkemizde ağaçlardan kaynaklanan poplar tip elde edilmektedir.

Propolis Kullanımı 

Propolis ham haliyle kullanılamaz ve suda çözünmez.  Yapısındaki bal mumu gibi diğer maddelerin uzaklaştırılıp, asıl faydayı sağlayan biyoaktif bileşiklerin   kullanıma hazır hale getirilmesi için doğru çözücülerle çözülmesi gerekir. Uygulanan bu ekstraksiyon yöntemi içeriğindeki biyoaktif flavonoidlerin oranını da etkilemektedir. 

Bu nedenle, propolis tüketirken tüm kalıntı analizlerinin yapılmış olduğuna ve total fenolik içeriğinin yüksek olmasına dikkat edilmelidir. 

Kaynakça:

  •  http://www.propolisscience.org/blogs/propolis-throughout-history/
  • Kuropatnicki AK, Szliszka E, Krol W (2013). Historical aspects of propolis in modern times. His Evid Based Complement Alternat Med. 2013:964149.
  • Miguel MG and Antunes MD (2011). Is propolis safe as an alternative medicine? J Pharm Bioallied Sci. 2011 Oct-Dec; 3(4): 479–495.
  • Kubiliene L, Laugaliene V, Pavilonis A et al. (2015). Alternative preparation of propolis extracts: comparison of their composition and biological activities. BMC Complement Altern Med. 15: 156.
  • Pasupuleti VR, Sammugam L, Ramesh N, Gan SH (2017). Honey, Propolis, and Royal Jelly: A Comprehensive Review of Their Biological Actions and Health Benefits. Oxid Med Cell Longev. 2017:1259510.
  • Kabała-Dzik A, Rzepecka-Stojko A, Kubina R et al (2018). Flavonoids, bioactive components ofpropolis, exhibit cytotoxic activity and induce cell cycle arrest and apoptosis in human breast cancer cells MDA-MB-231 and MCF-7 – a comparative study. Cell Mol Biol (Noisy-le-grand). 2018 Jun 25;64(8):1-10.