Çinko hangi besinlerde bulunur?
Çinko, kabuklu deniz ürünleri, et, kümes hayvanları ve süt ürünleri gibi gıdalarda doğal olarak bulunur ve kahvaltı gevrekleri ve buğday unu gibi diğer yiyeceklere eklenir [2].
Çinko eksikliği nelere sebep olur?
Şiddetli çinko eksikliği, büyüme geriliği, hormon bozuklukları ve gecikmiş cinsel olgunlaşmayı içeren belirtilerle birlikte ilk kez 1960’larda gözlenmiştir. Daha sonra bildirilen çinko eksikliğinin diğer belirtileri; bağışıklık yetersizliği nedeniyle yüksek enfeksiyon oranları (örneğin, zatürree ve ishal), çeşitli cilt lezyonları, yara iyileşmesinde bozulma ve gece körlüğüdür. Kanada gibi gelişmiş ülkelerde daha hafif çinko eksikliği formları bildirilmiştir, ve hafif çinko eksikliği olan çocukların, büyüme hızının azaldığı, dikkat süresinin azaldığı ve tat işlev bozukluğu bildirilmiştir [3].
Çinko bağışıklık sisteminde önemli rol oynar
Proteinler, dokular ve organlar gibi pek çok biyolojik yapı, bağışıklık sistemi sayesinde hastalıklara karşı korunur. Bağışıklık sistemi iki tiptir: doğuştan gelen bağışıklık sistemi ve kazanılmış bağışıklık sistemidir. Doğuştan gelen bağışıklık sistemi: Vücutta bir yabancı madde (antijen) ortaya çıktığında hemen temas eden, spesifik olmayan bir savunma mekanizmasıdır. Kazanılmış bağışıklık sistemi: Uyarlanabilir bağışıklık olarak da bilinir ve antijene özgü bir bağışıklıktır [4]. Çinko, doğal ve kazanılmış bağışıklık yanıtların düzenlenmesinde rol oynayan temel bir mikro besindir. Çinko eksikliğinin ana nedeni yetersiz beslenmedir. Çinko eksikliği, hücre aracılı bağışıklık fonksiyon bozukluğuna yol açar. Sonuç olarak, bu gibi işlev bozukluğu bakteriyel enfeksiyon ve sepsise verilen cevapta daha kötü bir sonuca yol açmaktadır [5]. Çinko ve ilişkili birçok molekül, yara iyileşmesi sürecine de derinlemesine katılmaktadır [6].
Çinko, sivilce üzerindeki olumlu etkisi belirlenmesi ve sonraki çalışmalar da akne hastalarında yaygınca düşük çinko olduğunu gösterilmesi ile akne tedavisinde hem bölgesel hem de sistematik olarak yaygın olarak kullanılmaktadır [7].
REFERANSLAR
[1]. Chasapis, Christos & C Loutsidou, Ariadni & Spiliopoulou, Chara & Stefanidou, Maria. (2011). Zinc and human health: An update. Archives of toxicology. 86. 521-34. 10.1007/s00204-011-0775-1.
[2]. https://www.healthline.com/nutrition/zinc#sources
[3].Rangan, Anna & Samman, Samir. (2012). Zinc Intake and Its Dietary Sources: Results of the 2007 Australian National Children’s Nutrition and Physical Activity Survey. Nutrients. 4. 611-24. 10.3390/nu4070611.
[4]. Sabina Khanam (2018) Impact of Zinc on Immune Response. Immunol Curr Res 2: 103.
[5]. Gammoh NZ, Rink L. Zinc in Infection and Inflammation. Nutrients. 2017;9(6):624. Published 2017 Jun 17. doi:10.3390/nu9060624
[6]. Ogawa, Youichi & Kawamura, Tatsuyoshi & Shimada, Shinji. (2016). Zinc and skin biology. Archives of Biochemistry and Biophysics. 611. 10.1016/j.abb.2016.06.003.
[7]. Gupta M, Mahajan VK, Mehta KS, Chauhan PS. Zinc therapy in dermatology: a review. Dermatol Res Pract. 2014;2014:709152. doi:10.1155/2014/709152