Hem Cildimize Hem Sağlığımıza Yararlı Olan Lezzet : Badem
Badem hayatımızın içinde çok fazla bulunur. Acıbadem kurabiyesi, badem şekeri, bademli kurabiyeler ve kekler, badem sütleri ve hatta bademli güzellik ürünleri bunlardan bazılarıdır. Ama hepsinden de öte badem ara öğün olarak en çok tavsiye edilen yiyeceklerden biridir. Şimdi hem cildimize hem de sağlığımıza yararı olan lezzetli yiyeceğe yakından bakalım. Badem meyvesi Badem meyvesi, üç veya doğru dört kısımdan oluşur: bunlar çekirdek veya tohum kabuğu, orta kabuk, dış yeşil kabuk kılıfı veya badem gövdesi ve kahverengi et veya tohum kabuğunun derisi olarak bilinen ince deri gibi bir tabakadır. Badem meyvesinin besinsel önemi, çekirdeği ile ilgilidir. Kabuklar ve kabuklar gibi meyvelerin diğer kısımları da hayvan yemi veya yakıt olarak kullanılmıştır. Geçtiğimiz yıllarda, farklı fenolik bileşikler, badem çekirdeği ekstresi ve derisi, kabuğu ve kabuğunda badem yan ürünleri olarak tanımlanmıştır. Bu katkıda, bademde ve yan ürünlerinde bulunan çeşitli fenolik bileşikler, bunların antioksidan özellikleri ve doğal diyet antioksidanları olarak kullanılması muhtemeldir [1].
Bademin kullanımı ve faydaları
Bademler geleneksel olarak unlu ve pastacılık ürünlerinde kullanılmış veya atıştırmalık olarak tüketilmiş, bademler veya bunların türevleri (un, macun, deriler, süt ve yağ) fonksiyonel gıdalar halinde formüle edilebilir; Tahıl ürünleri, işlenmiş etler ve rafine buğday unu veya yağı gibi elverişsiz içeriklerin yerini alabilir [2].
Bademler (Prunus dulcis) besleyici bir besindir ve son on yılda bademlerin potansiyel sağlık yararları üzerine yapılan kapsamlı araştırmalar, tüketiminin koroner kalp hastalığı (KKH) ve tip 2 diyabet gibi kronik hastalık riskini azaltmasının yanı sıra kilo korunumu ve kilo kontrolü ile ilişkilendirmiştir. Badem gibi ağaç fındıkları, tarım öncesi zamanlardan beri insanlığın diyetinin atıştırmalıklar veya bir öğün olarak bir parçası olmuştur ve popülerlikleri artmaya devam etmiştir. Bademler bütünüyle (taze veya kavrulmuş) yenilebilir ve badem ezmesi veya çok çeşitli gıda ürünlerinde ve tariflerde kullanılabilir [3].
Badem ağırlığının neredeyse % 50’sinin yağ olmasına rağmen, bademin günlük 7 g artan alınımı, özellikle Ulusal Kolesterol Eğitim Programı tarafından önerilen diyetler kapsamında düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol konsantrasyonunu % 1 oranında azaltır. Alışılmış badem tüketimi kilo alımına yol açmaz ve düşük kalorili diyetlere dahil edilmeleri, benzer bir karbonhidrat bazlı düşük kalorili diyetten daha fazla kilo kaybına neden olur. Ayrıca, bademler düşük glisemik indekse sahiptir ve insülin duyarlılığını ters olarak etkilemez. Badem, biyolojik olarak kullanılabilir bir tokoferol kaynağıdır ve alımlarını arttırmak, LDL’nin oksidasyona karşı direncini arttırır. Ek olarak, bademlerin polifenolik bileşenleri yakın zamanda karakterize edilmiş ve antioksidan etkilere sahip olduğu bulunmuştur [4].
Bademler tekli doymamış yağ, lif, α-tokoferol, magnezyum ve bakır gibi mineraller ve fito-besinler bakımından enerji yoğun olmasına rağmen zengindir. Uygun yağ bileşimi ve lifi, badem tüketiminin hipokolesterolemik* yararına katkıda bulunur. Eşsiz besin bileşimi sayesinde, bademlerin vücut ağırlığı, glukoz homeostazı, iltihaplanma ve oksidatif stres gibi diğer değiştirilebilir kardiyovasküler ve diyabet risklerine karşı fayda sağlamaktadır [5].
*: Hipokolesterolemi; kanda kolesterol konsantrasyonunun azalmış olması hali.
REFERANSLAR
1- Jahanban-Esfahlan, Ali & Jamei, Rashid & Jahanban-Esfahlan, Rana. (2010). The importance of almond (Prunus amygdalus L.) and its by-products. Food Chemistry. 120. 349-360. 10.1016/j.foodchem.2009.09.063.
2- Mateus Martins, Isabela & Chen, Qianru & Chen, Oliver. (2016). Emerging Functional Foods Derived from Almonds. 10.1002/9781118944653.ch14.
3- P. Richardson, David & Astrup, Arne & Cocaul, Arnaud & Ellis, Peter. (2009). The nutritional and health benefits of almonds: a healthy food choice. Food Science & Technology Bulletin: Functional Foods. 6. 41-50. 10.1616/1476-2137.15765.
4- Chen, Oliver & Lapsley, Karen & Blumberg, Jeffrey. (2006). A nutrition and health perspective on almonds. Journal of the Science of Food and Agriculture. 86. 2245 – 2250. 10.1002/jsfa.2659.
5- Kamil, Alison & Chen, Oliver. (2012). Health Benefits of Almonds beyond Cholesterol Reduction. Journal of agricultural and food chemistry. 60. 10.1021/jf2044795.
