Antioksidanlar Günlük Yaşamın Kargaşasında Bizi Nasıl Sağlıklı Tutarlar?

Vücudunuzda gerçekleşen bazı olaylar sonucu ortaya çıkan ve pek çok hasara sebep olabilen partiküllere serbest radikaller denir. Antioksidanlar ise, vücutta doğal olarak bulunan, ayrıca dışarıdan da alınabilen ve vücudunuzdaki hücreleri; sigara içme, çevre kirliliği, radyasyon vb. pek çok sebepten dolayı ortaya çıkabilecek serbest radikallerin hasarlarına maruz kalmaktan korumaya destek olan maddelerdir. Antioksidanların varlığı tüm canlıların sağlığı için çok önemlidir. Çünkü serbest radikaller kontrol edilmezlerse, çok çeşitli rahatsızlıklara ve kronik hastalıklara neden olabilirler. Yaşlanmayı hızlandırırlar ve kanser, Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, katarakt gibi 60’ın üzerinde hastalıkla ilişkilendirilmişlerdir. Serbest radikallerin bazen DNA düzeyinde zararları olsa da yararları da mevcuttur: bakterileri yok etmek, genleri aktive etmek, karaciğer detoksuna yardımcı olmak, kan damarı gevşemesini sağlamak gibi.

Serbest Radikallerin Hasarlarından Kaçınmak Mümkün!

Serbest radikallere maruz kalmak bir dereceye kadar kaçınılmaz olsa da, bu etkiyi sınırlamak için önlemler alınabilir. Toksik olmayan temizlik malzemeleri satın almak, sigara/uyuşturucu kullanmaktan kaçınmak ve alkol alımını sınırlamak, mümkün olduğu kadar organik besinler tüketmek, trans yağlı yiyeceklerden kaçınmak, güneşe uzun süre maruz kalmaya karşı korunmak, stresten uzak durmak, antioksidan alımını arttırmak gibi davranışlarda bulunmak vücudunuzda serbest radikallerin oluşturduğu hasarı azaltmada yardımcı olacaktır.

Diyetinizden Eksik Olmaması Gereken Antioksidanları Nasıl Elde Ederiz?

Antioksidanlar arasında; selenyum, A vitamini, C ve E vitaminleri ve likopen gibi çeşitli kimyasallar bulunur. 

C vitamini en iyi antioksidan takviyelerinden biridir, çünkü suda çözünür, yani vücuda giren zararlı kirleticileri nötralize etmek için idealdir.  C vitamini kalp hastalığı, diyabet ve kanserden müzdarip birçok insanda tipik olarak eksiktir. Portakal ve mandalina gibi çeşitli narenciye meyveleri yiyerek iyi miktarda C vitamini alabilirsiniz. Bu önemli vitamini lahana, brokoli ve Brüksel lahanası gibi çeşitli sebzelerde de bulabilirsiniz. Dolmalık biber de antioksidan takviyeleri için mükemmel bir kaynaktır. 

E vitamini yağda çözünen bir antioksidandır. Vücudun yağ dokusunu korur ve “iyi kolesterol” seviyesinin korunmasına yardımcı olur. Atardamarların sertleşmesi sonucu ortaya çıkabilecek kalp hastalıklarının risklerini azaltır. Bu durum aynı zamanda meme kanseri riskini azaltmakla da ilişkilidir. 

A vitamini vücuttaki hücre duvarlarını korumak için hayati öneme sahiptir. Tıpkı E vitamini gibi, A vitamini de yağda çözünür ve vücudu günlük olarak maruz kalabileceği kirleticilerden korumak için tasarlanmıştır.

Selenyum, vücuda antioksidan takviyesi için önemli bir mineraldir. Bu mineral vücudun hastalıklarla savaşması için çok önemlidir. Selenyumun yaptığı şeylerden biri, E ve C vitaminlerinin işlerini daha iyi yapmalarına yardımcı olmaktır, ancak akciğer ve prostat kanserini kendi başına azalttığı da görülmüştür.

Antioksidan etkisi olan pek çok maddenin başka önemli fonksiyonları da olabilir. Örneğin zerdeçalda ve sızma zeytinyağında bulunan maddeler antioksidan olarak işlev görmelerinin yanında güçlü bir ilhitap önleyici aktiviteye de sahiptirler.

Antioksidanların görme bozukluklarını önleme, bağışıklığı güçlendirme, karaciğer ve böbrek sağlığını geliştirme, doğurganlığı arttırma, vücut geliştiricilerine yardımcı olma, cilt sorunlarını önleme ve saçları güçlendirme gibi pek çok sağlığa faydalı etkileri de mevcuttur. 

Kaynaklar

  • https://healthfully.com/519977-negative-effects-of-trans-fats.html
  • E Wright, Jr, JL Scism-Bacon, LC Glass. Oxidative stress in type 2 diabetes: the role of fasting and postprandial glycaemia. Int J Clin Pract. 2006 Mar; 60(3): 308–314.  doi: 10.1111/j.1368-5031.2006.00825.x
  • Turpeinen AM, Basu S, Mutanen M. A high linoleic acid diet increases oxidative stress in vivo and affects nitric oxide metabolism in humans. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 1998 Sep;59(3):229-33.
  • Kobylecki CJ, Afzal S, Davey Smith G, Nordestgaard BG. Genetically high plasma vitamin C, intake of fruit and vegetables, and risk of ischemic heart disease and all-cause mortality: a Mendelian randomization study. Am J Clin Nutr. 2015 Jun;101(6):1135-43.
  • Raffaele Marfella, Lisa Quagliaro, Francesco Nappo, Antonio Ceriello, and  Dario Giugliano. Acute hyperglycemia induces an oxidative stress in healthy subjects. J Clin Invest. 2001 Aug 15; 108(4): 635–636. 
  • Grover AK, Samson SE. Antioxidants and vision health: facts and fiction. Mol Cell Biochem. 2014 Mar;388(1-2):173-83. 
  • Tahereh Safarnavadeh, Mansoor Rastegarpanah. Antioxidants and infertility treatment, the role of Satureja Khuzestanica: A mini-systematic review. Iran J Reprod Med. 2011 Spring; 9(2): 61–70.
  • https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/diet/antioxidants-fact-sheet#q3